LS Law Firm

#ls #lslawfirm #giaiquyetvuviecdansu #chuacodieuluatdieuchinh

Quá trình giải quyết vụ việc dân sự có thể xảy ra những trường hợp nằm ngoài dự liệu của nhà làm luật, dẫn đến pháp luật không có quy định cụ thể điều chỉnh hành vi của các bên. Để giải quyết tình huống này, pháp luật dân sự hiện nay đã quy định về nguyên tắc giải quyết vụ việc dân sự khi không có điều luật áp dụng như sau. 

Vụ việc dân sự chưa có điều luật áp dụng

Vụ việc dân sự chưa có điều luật để áp dụng là vụ việc dân sự thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật dân sự nhưng tại thời điểm vụ việc đó phát sinh và cơ quan, tổ chức, cá nhân yêu cầu Tòa án giải quyết chưa có điều luật để áp dụng. Căn cứ theo khoản 2 Điều 4 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (“BLTTDS 2015”) thì Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều kiện để áp dụng.

Bên cạnh đó, tại các Điều 43 và Điều 44 BLTTDS 2015 có quy định như sau:

• Thẩm quyền của Tòa án thụ lý, giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp chưa có điều luật để áp dụng được thực hiện theo quy định từ các Điều 35 đến Điều 41 BLTTDS 2015 ; 
• Trình tự, thủ tục thụ lý, giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp chưa có điều luật để áp dụng được thực hiện theo quy định của BLTTDS 2015;

Căn cứ theo quy định tại Điều 45 BLTTDS 2015 về Nguyên tắc áp dụng giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp chưa có điều luật để áp dụng như sau:

     1. Áp dụng tập quán

• ​Tòa án áp dụng tập quán để giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp các bên không có thỏa thuận và pháp luật không có quy định. Tập quán không được trái với nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Điều 3 BLDS 2015.
• Căn cứ quy định tại Điều 5 Bộ luật Dân sự 2015 (“BLDS”), điều kiện để một quy tắc xử sự được xem là tập quán gồm: 
• Có nội dung rõ ràng để xác định quyền, nghĩa vụ của cá nhân, pháp nhân trong quan hệ dân sự cụ thể;
• Được hình thành và lặp đi lặp lại nhiều lần trong một thời gian dài;
• Được thừa nhận và áp dụng rộng rãi trong vùng miền, dân tộc, cộng đồng dân cư hoặc một lĩnh vực dân sự.
• Khi yêu cầu Tòa án giải quyết vụ việc dân sự, đương sự có quyền viện dẫn tập quán để yêu cầu Tòa án xem xét áp dụng. Trường hợp các đương sự viện dẫn các tập quán khác nhau thì tập quán có giá trị áp dụng là tập quán được thừa nhận tại nơi phát sinh vụ việc dân sự. 

     2. Áp dụng tương tự pháp luật

• Tòa án áp dụng tương tự pháp luật để giải quyết vụ việc dân sự trong các trường hợp các bên không có thỏa thuận, pháp luật không có quy định và không có tập quán được áp dụng.
• Khi áp dụng tương tự pháp luật, Tòa án phải xác định rõ được tính chất pháp lý của vụ việc dân sự, xác định rõ trong hệ thống pháp luật hiện hành không có quy phạm pháp luật nào điều chỉnh quan hệ đó và xác định quy định pháp luật điều chỉnh quan hệ dân sự tương tự.

     3. Áp dụng nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, án lệ, lẽ công bằng 

• Tòa án áp dụng các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, án lệ, lẽ công bằng để giải quyết vụ việc dân sự khi không thể áp dụng tập quán hoặc áp dụng tương tự pháp luật.
• Các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự là những nguyên tắc được quy định tại Điều 3 BLDS 2015, cụ thể:
• Mọi cá nhân, pháp nhân đều bình đẳng, không được lấy bất kỳ lý do nào để phân biệt đối xử; được pháp luật bảo hộ như nhau về các quyền nhân thân và tài sản;
• Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyên cam kết, thỏa thuận. Mọi cam kết, thỏa thuận không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với các bên và phải được các chủ thể khác tôn trọng;
• Cá nhân, pháp nhân phải xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình một cách trung thực;
• Việc xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự không được xâm phạm đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác;
• Cá nhân, pháp nhân phải tự chịu trách nhiệm về việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ dân sự.
• Án lệ sử dụng để giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp chưa có điều luật áp dụng là án lệ được Tòa án nghiên cứu, áp dụng trong giải quyết vụ việc dân sự đã được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao lựa chọn và được Chánh án Tòa án nhân dân tối cao công bố.
• Lẽ công bằng được xác định trên cơ sở lẽ phải được mọi người trong xã hội thừa nhận, phù hợp với nguyên tắc nhân đạo, không thiên vị và bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của các đương sự trong vụ việc dân sự.

Như vậy, Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật áp dụng. Đối với những vụ việc chưa có điều luật quy định thì Tòa án có thể áp dụng tập quán, áp dụng tương tự pháp luật hoặc áp dụng các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sư, án lệ, lẽ công bằng để giải quyết.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH LS và Cộng sự (“LS Law Firm”)

Trên đây là những nội dung cơ bản về vấn đề Giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp chưa có điều luật áp dụng. Nếu Qúy khách có nhu cầu cần tư vấn về các vấn đề nêu trên hoặc đang quan tâm đến các dịch vụ pháp lý khác, hãy liên hệ ngay với LS Law Firm qua Email: lslawfirm2014@gmail.com để được hỗ trợ kịp thời.

Lưu ý: Bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo, mọi việc sao chép sử dụng bài viết để làm chứng cứ riêng trong bất kỳ vụ, việc nào điều xem như không được phép./.